مقدمهای بر اصلاح عیوب انکساری چشم
با پیشرفت فناوریهای نوین در حوزه چشمپزشکی، لیزر درمانی چشم به یکی از دقیقترین و ایمنترین روشها برای اصلاح عیوب انکساری مانند نزدیکبینی، دوربینی و آستیگماتیسم تبدیل شده است. بسیاری از افراد برای رهایی از عینک و لنزهای تماسی، به سراغ روشهای مدرن اصلاح دید میروند. در این میان، سه روش جراحی لیزیک، جراحی لازک و PRK بیشترین کاربرد و محبوبیت را دارند.
هر کدام از این روشها ویژگیها، مزایا و محدودیتهای خاص خود را دارند و انتخاب درست آن، تنها با بررسی دقیق وضعیت قرنیه و شرایط بینایی شما توسط پزشک متخصص امکانپذیر است.
جراحی لیزیک (LASIK) چیست؟

جراحی لیزیک چشم یکی از پرکاربردترین و سریعترین روشهای اصلاح بینایی در دنیا است. در این روش، جراح با استفاده از دستگاه میکروکراتوم یا لیزر فمتوسکند، لایهای بسیار نازک از سطح قرنیه را برش داده و بهصورت فلپ (دریچه) کنار میزند. سپس با استفاده از لیزر اگزایمر، سطح زیرین قرنیه اصلاح میشود و پس از اتمام کار، فلپ به جای خود بازگردانده میشود.
مراحل انجام لیزیک:
- بیحسی موضعی چشم با قطره مخصوص 
- ایجاد برش نازک روی قرنیه 
- اصلاح عیب انکساری با لیزر 
- بازگرداندن فلپ بدون نیاز به بخیه 
مزایای لیزیک:
- دید واضح در کمتر از ۴۸ ساعت 
- درد بسیار کم یا بدون درد 
- بازگشت سریع به کارهای روزمره 
معایب لیزیک:
- نیاز به ضخامت کافی قرنیه 
- احتمال خشکی موقت چشم 
- امکان جابجایی فلپ در ضربات شدید 
جراحی لیزیک چشم برای افرادی با قرنیه ضخیم و بدون بیماریهای زمینهای چشم بسیار مناسب است. در کلینیکهای معتبر لیزیک چشم تهران، این عمل با دقت بالا و دستگاههای پیشرفته انجام میشود تا ریسک عوارض به حداقل برسد.
جراحی لازک (LASEK) چیست؟
جراحی لازک چشم در واقع نسخهای ایمنتر برای افرادی است که قرنیه نازکتری دارند یا امکان انجام لیزیک برایشان وجود ندارد. در این روش، بهجای برش عمیق قرنیه، لایه سطحی اپیتلیوم با محلول الکلی جدا میشود و سپس لیزر روی قرنیه اعمال میگردد.
مراحل انجام لازک:
- بیحسی موضعی چشم 
- استفاده از محلول الکل برای جدا کردن لایه سطحی 
- تابش لیزر برای اصلاح انکسار 
- بازگرداندن اپیتلیوم و قرار دادن لنز پانسمانی 
مزایای لازک:
- مناسب برای قرنیه نازک 
- کاهش خطر آسیب به قرنیه 
- ایمنی بیشتر در ورزشکاران یا افراد فعال 
معایب لازک:
- بهبود دید کمی کندتر از لیزیک (۴ تا ۷ روز) 
- احتمال احساس سوزش و اشکریزش در چند روز اول 
- نیاز به مراقبت بیشتر بعد از عمل 
بنابراین، جراحی لازک چشم برای بیمارانی که ضخامت قرنیه کمی دارند یا نگران جابجایی فلپ لیزیک هستند، گزینهای مطمئنتر است.
روش PRK چیست؟
روش PRK (Photorefractive Keratectomy) از اولین روشهای موفق لیزر درمانی چشم است که هنوز هم به دلیل دقت بالا، در موارد خاص استفاده میشود. در این روش، لایه سطحی اپیتلیوم به طور کامل برداشته میشود تا لیزر بتواند مستقیماً روی بافت قرنیه تابیده شود. پس از انجام لیزر، یک لنز پانسمانی موقت روی چشم قرار میگیرد تا اپیتلیوم بهصورت طبیعی بازسازی شود.
مزایای PRK:
- مناسب برای قرنیه نازک یا نامنظم 
- بدون نیاز به ایجاد فلپ 
- کاهش خطر عفونت یا جابجایی لایهها 
معایب:
- بهبود دید کندتر (۷ تا ۱۰ روز) 
- درد و سوزش خفیف تا چند روز پس از عمل 
- تاری دید موقت در دوره نقاهت 
اگرچه دوران نقاهت در روش PRK طولانیتر از لیزیک و لازک است، اما در بلندمدت نتیجهای مشابه آنها ارائه میدهد.
تفاوت لیزیک، لازک و PRK در چیست؟
یکی از پرسشهای رایج بیماران این است که تفاوت لیزیک، لازک و PRK دقیقاً در چیست و کدام روش برای آنها بهتر است.
تفاوت اصلی این سه روش در نحوه دسترسی به بافت قرنیه برای تابش لیزر است:
- در لیزیک (LASIK)، لایهای از قرنیه برش داده میشود و لیزر در لایههای زیرین اعمال میگردد. 
- در لازک (LASEK)، تنها لایه سطحی اپیتلیوم جدا میشود و پس از لیزر دوباره سر جای خود قرار میگیرد. 
- در PRK، لایه سطحی کاملاً برداشته میشود تا بدن خودش اپیتلیوم جدید بسازد. 
از نظر دوره نقاهت، لیزیک سریعترین و PRK طولانیترین زمان بهبودی را دارد.
از نظر میزان درد، لیزیک تقریباً بدون درد است، لازک درد خفیف دارد و PRK ممکن است چند روز ناراحتی ایجاد کند.
از نظر ایمنی در قرنیه نازک، لازک و PRK گزینههای بهتری هستند.
در نتیجه، انتخاب بین این روشها باید با نظر پزشک متخصص و پس از انجام معاینههای دقیق چشم انجام شود.
مقایسه سه روش جراحی لیزیک، لازک و PRK
| ویژگیها | لیزیک (LASIK) | لازک (LASEK) | PRK | 
|---|---|---|---|
| نحوه انجام | ایجاد فلپ در قرنیه | جدا کردن اپیتلیوم | برداشتن اپیتلیوم | 
| درد بعد از عمل | بسیار کم | خفیف | متوسط | 
| زمان دید واضح | ۱ تا ۲ روز | ۴ تا ۷ روز | ۷ تا ۱۰ روز | 
| مناسب برای قرنیه نازک | خیر | بله | بله | 
| نیاز به لنز پانسمانی | ندارد | دارد | دارد | 
| احتمال جابجایی فلپ | دارد | ندارد | ندارد | 
| ایمنی در مشاغل پرتحرک | متوسط | بالا | بالا | 
چگونه روش مناسب را انتخاب کنیم؟
انتخاب بین جراحی لیزیک، لازک و PRK باید براساس شرایط فردی شما انجام شود. پزشک متخصص با بررسی ضخامت قرنیه، میزان نمره چشم و نوع عیب انکساری، بهترین گزینه را پیشنهاد میدهد.
نکات مهم در انتخاب روش جراحی لایزیک، لازک و PRK:
- اگر قرنیه ضخیم دارید و به دنبال دید سریع هستید، لیزیک انتخاب بهتری است. 
- اگر قرنیه نازک دارید یا ورزشکار هستید، لازک یا PRK ایمنترند. 
- اگر به دنبال روش بدون برش هستید، PRK بهترین گزینه است. 
در کلینیکهای معتبر لیزیک چشم تهران، برای هر بیمار نقشه سهبعدی قرنیه تهیه میشود تا دقیقترین تصمیم برای نوع جراحی گرفته شود.
عوارض و ریسکهای احتمالی
هر سه روش لیزر درمانی چشم ایمن هستند، اما ممکن است برخی عوارض موقت بروز کند، از جمله:
- خشکی موقت چشم 
- تاری دید در چند روز اول 
- حساسیت به نور 
- احساس جسم خارجی یا خارش 
- در موارد نادر، التهاب سطح قرنیه 
با رعایت دقیق دستورالعملهای پزشک، این موارد معمولاً طی چند هفته برطرف میشوند.
مراقبتهای پس از جراحی
برای تسریع روند بهبودی و جلوگیری از عوارض:
- از مالش چشم خودداری کنید 
- از قطرههای چشمی طبق نسخه استفاده کنید 
- از عینک آفتابی در فضای باز بهره ببرید 
- آرایش چشم را تا چند روز انجام ندهید 
- ویزیتهای دورهای پس از عمل را جدی بگیرید 
نتیجهگیری
در نهایت، تفاوت لیزیک، لازک و PRK بیشتر در نحوه انجام جراحی و مدت زمان بهبودی است، اما هدف هر سه روش، اصلاح عیوب انکساری و بهبود دید شماست.
اگر قصد انجام لیزر درمانی چشم دارید، بهتر است ابتدا معاینه تخصصی انجام دهید تا پزشک بهترین روش را براساس ساختار قرنیه شما پیشنهاد دهد.
در کلینیکهای تخصصی لیزیک چشم در تهران، با استفاده از تکنولوژیهای بهروز و تجهیزات مدرن، امکان انجام هر سه نوع جراحی با بالاترین دقت و ایمنی فراهم است.
بنابراین، با انتخاب آگاهانه و مراجعه به مرکز معتبر، میتوانید بدون دغدغه از عینک و لنز خداحافظی کنید و بینایی واضح و شفاف را تجربه نمایید.




